ทรงผมออเจ้ามีอยู่จริงหรือไม่…เรื่องจริงทรงผมโบราณ ตัวละคร “บุพเพสันนิวาส”

1. ทรงผมปีก – ตัดผมขูดหัว

เริ่มจากทรงผมของว่าที่แม่สามีของนางเอกในเรื่อง “คุณหญิงจำปา” ที่รับบทโดย พี่เหมียว ชไมพร หรือคุณหญิงแม่ของพี่หมื่นพระเอกของเราในละคร “บุพเพสันนิวาส” ค่ะ คุณหญิงแม่ทำผมโดยมีการไว้ปอยผมตรงข้างๆ หูให้ยาว ในสมัยนี้ออกจะดูน่ารำคาญไม่น้อย  ทำให้สงสัยเหลือเกินค่ะว่า ผมทรงนี้มีอยู่จริงหรือไม่ ขอบอกว่า ทรงผมของคุณหญิงแม่มีอยู่จริงๆ ค่ะ เป็นทรงผมของสตรีในสมัยโบราณที่มีชื่อว่า “ทรงผมปีก” โดยจะมีการโกนหรือตัดผมสั้นรอบๆ หูและไว้ยาวเฉพาะตอนบนและกลางศีรษะเหนือหูและหวีเสยขึ้นไปด้านหลัง สมัยโบราณเรียกว่า “ตัดผมขูดหัว” และต้องกันไรผมบริเวณรอบวงหน้าด้วย ส่วนปอยผมนั้นต้องไว้ให้ยาวกว่าคางค่ะ ผมทรงนี้เป็นทรงที่ผู้หญิงในยุคศึกสงครามนิยมไว้กันเพราะความคล่องตัว อนุมานได้ว่าคุณหญิงจำปาอาจจะติดมาจากแม่ของคุณหญิงจำปา หรือในบางตำราให้ข้อมูลว่าทรงผมปีกเป็นทรงนิยมในผู้หญิงวัยผู้ใหญ่ที่ไม่ใช่สาวรุ่นซึ่งมักจะไว้ผมสั้นเสียเป็นส่วนใหญ่  อย่าง ยายปริก บ่าวคนใกล้ชิดคุณหญิงจำปา ก็ไว้ผมสั้นเช่นเดียวกัน แต่ไม่มีจอนผมยาวเหมือนคุณหญิงจำปาผู้เป็นนาย ส่วนการเซ็ตผมนั้นมักใช้ขี้ผึ้งเพื่อทำให้ผมอยู่ทรงและล้างออกด้วยมะกรูดกับขี้เถ้า

โดยผมปีกมีหลายแบบด้วยกัน คือ 1.ด้านบนไว้สั้น กันไรจุกให้ขาว รอบโกนหัว 2. ด้านบนไว้สั้น กันไรจุกให้ขาว รอบโกนหัว ไว้จอนหูยาว ไล้ด้วยขึ้ผึ้งจนแข็ง 3. ด้านบนไว้ยาวแต่ไม่มาก พอแสกได้ รอบไว้ยาวประบ่า

2. ทรงโซงโขดงแบบสุโขทัย

ต่อมาก็เป็นทรงผมแม่หญิงจันทร์วาดค่ะ ก่อนอื่นต้องเท้าความถึงชาติกำเนิดของแม่หญิงจันท์วาดก่อนว่า แม่หญิงจันทร์วาดเป็นสตรีสูงศักดิ์ในสมัยนั้นเพราะเป็นบุตรีของพระยาโกษาเหล็กที่มีแม่เป็นถึงแม่นมของสมเด็จพระนารายณ์ค่ะ ตามศักดิ์และศรีแม่หญิงจันทร์วาดจะเป็นสตรีชั้นสูงในสมัยนั้น และทรงผมของแม่หญิงจันทร์วาดชื่อ “ทรงโซงโขดงแบบสุโขทัย” นี่ จะเป็นทรงผมที่สตรีชั้นสูงในสมัยนั้นนิยมทำกันค่ะ โดยผมจะถูกรวบเกล้ามวยสูงตั้งตรงและฐานมวยผมจะนิยมประดับเครื่องประดับ ซึ่งแม่หญิงการะเกดไม่ได้ทำทรง “ทรงโซงโขดงแบบสุโขทัย” เพราะถ้าเทียบกันตรงศักดิ์และศรีแล้ว แม่หญิงการะเกดจะด้อยกว่าแม่หญิงจันทร์วาดแน่นอน หรือพูดกันภาษาชาวบ้านก็คือ แม่หญิงจันทร์วาดเป็นชาววัง โดยผมทรงโซงโขดงนิยมในช่วงรัชกาลพระเจ้าปราสาททองถึงสมเด็จพระนารายณ์

3. ทรงมหาดไทยรากไทรแบบอยุธยา

ส่วนทรงผมแม่หญิงการะเกดนางเอกของเรื่องหรือหวานใจพี่หมื่นนั้น จะทำผม “ทรงมหาดไทยรากไทรแบบอยุธยา” ค่ะ ซึ่งเป็นทรงที่เป็นที่นิยมของหมู่คนมีฐานะหรือคนรวยในสมัยนั้น แต่ไม่ได้อยู่ในรั้วในวังค่ะ โดยการตัดผมแบบไล่ระดับ ด้านบนสั้นแสกกลาง ส่วนรอบหัวอาจโกนหรือไว้ยาวรากไทรแบบแม่หญิงการะเกดก็ได้เช่นกัน

4. เกล้าผมแบบล้านนา

แรกๆ แม่หญิงการะเกดมาอยู่ที่อยุธยาใหม่ๆ จะทำเกล้าแบบล้านนาค่ะ ที่เกล้าผมแบบล้านนาก็เพราะแม่หญิงการะเกดมีย่าเป็นคนล้านนาจึงยังติดนิสัยเกล้าผมล้านนาในตอนแรกๆ ที่มาอยู่อยุธยาค่ะ สำหรับการเกล้าผมในสมัยนั้น จะเป็นการเกล้าตามกฎมณเทียรบาล ผู้เป็นแม่เกล้าผมอย่างไร ลูกสาวก็จะเกล้าผมตามนั้น โดยการเกล้าผมมีอยู่ 2 แบบ คือ เกล้าไว้ด้านบนและเกล้าไว้ด้านล่าง และใส่เครื่องประดับผม

ในยุคสมเด็จพระนารายณ์ซึ่งเป็นยุคที่นางเอกของเรื่องได้ย้อนเวลาไปนั้น เป็นยุคที่มีความเจริญรุ่งเรืองในทุกๆ ด้าน ทั้งด้านศิลปะและวัฒนธรรม รวมทั้งการค้าขายกับต่างประเทศ ไม่น่าแปลกใจเลยค่ะว่า ในสมัยนั้นการแต่งกายรวมถึงการทำผมจะดูสวยสดงดงามมากๆ บ้านเมืองเองก็ได้ว่างเว้นจากการศึกสงครามมานาน ทำให้ผู้คนมีเวลาในการละเล่นและแต่งโคลงฉันท์กาพย์กลอนกันมาก ว่ากันว่าถ้าไม่มีเหตุการณ์ร้ายแรงจนต้องเสียกรุงศรีอยุธยา บ้านเราเมืองเราจะไม่หยุดชะงักการพัฒนา จะยิ่งทำให้เราโดดเด่นทางด้านศิลปะและวัฒนธรรมมากยิ่งขึ้นไปกว่านี้ และที่สำคัญจะยังมีโบราณสถานและโบราณวัตถุหลงเหลือมาถึงพวกเราชนรุ่นหลังให้ศึกษากันมากกว่านี้แน่ๆ ค่ะ

อ้างอิงข้อมูล: phahurat