เชื่อว่าลึกๆ แล้ว เราทุกคนมีภูมิต้านทานต่อสิ่งที่น่ารักได้ต่ำมาก โดยเฉพาะกับบางสิ่งบางอย่างที่มีขนาดเล็กๆ เช่น สิ่งของ หรือ สัตว์เลี้ยง เป็นต้น แต่ยังมีอีกสิ่งหนึ่งที่ถือว่าเป็นความงดงามที่ถูกย่อส่วน เป็นต้นไม้ที่มีลักษณะเหมือนดั่งต้นไม้ใหญ่ทุกประการ หากแต่ว่าถูกจับมาย่อส่วน ลดขนาดจนสามารถนำไปใส่ลงในกระถางใบเล็กได้ … สิ่งเล็กๆ ที่เรียกว่า “บอนไซ”
“บอนไซ” เป็นการดัดไม้ของประเทศญี่ปุ่น โดยวิธีการเพาะเมล็ด แล้วรอให้เมล็ดเหล่านั้นมีการงอกรากแก้วเสียก่อน หรือไปขุดเอาต้นตอดีๆ ที่มีอายุราว 5-6 เดือนจากป่าก็ได้ จากนั้นจึงนำไปเลี้ยงในสถานที่และทรัพยากรที่มีการควบคุม อาทิ การเลี้ยงในพื้นที่จำกัด ดินในปริมาตรจำกัด ปุ๋ยและน้ำในปริมาตรจำกัด เรียกได้ว่ากว่าจะเป็นบอนไซที่สวยงามให้เราได้เห็นกันแต่ละต้นนั้น ต้องมีวิธีการ กระบวนการที่ยุ่งยากและซับซ้อนเป็นอย่างมาก
อีกหนึ่งศิลปะของไม้แขนงนี้ คือการดัดไม้ให้มีรูปร่างที่สวยงาม ซึ่งอาศัยประสบการณ์ของผู้เลี้ยงเอง ที่จะต้องคอยมองว่ารูปร่างของต้นไม้แต่ละต้นนั้น จะต้องมีการดัดไปในทิศทางใด หรือบางต้นอาจจะมีรูปร่างที่สวยงามอยู่แล้ว แต่ก็ต้องตกแต่งฟอร์มของมันอีกด้วยเช่นกัน ซึ่งเทคนิคสุดยอดของการเล่นบอนไซ คือการเลียนแบบฟอร์มของไม้ใหญ่ให้มาอยู่ในรูปแบบของไม้เล็ก ทำให้ดูเป็นธรรมชาติที่สุด ก็ถือว่าสุดยอดแล้วสำหรับรักเล่นบอนไซ
การที่จะทำบอนไซให้ได้ในแต่ละต้นนั้น ไม่มีการจำกัดชนิดพันธ์ของพืชที่จะนำมาทำ ไม่ว่าจะเป็นต้นไม้ใบหญ้า ก็สามารถทำได้ แต่ก็มีข้อแนะนำ ควรที่จะใช้พืชที่มีอายุยืนและมีใบที่ละเอียด เพราะจะได้บอนไซที่มีความสวยงาม และมีอายุที่ยืนยาวนั่นเอง
Advertisements
การปลูกและการดูแลต้นบอนไซ อาจจะไม่ง่ายสำหรับบางคน เนื่องจากต้นบอนไซเป็นต้นไม้ที่ต้องถูกเลี้ยงด้วยการควบคุมอะไรหลายๆอย่าง ทั้งนี้ทั้งนั้น บอนไซ ก็คือ ต้นไม้ที่ถูกทำให้แคระ จึงทำให้ต้นบอนไซอ่อนแอ ไม่สามารถทนต่อความเปลี่ยนแปลงของสภาพแวดล้อมได้มากนัก เรียกได้ว่า การจะเลี้ยงบอนไซสักต้นให้เติบโตและมีความสวยงามได้นั้น ก็คล้ายๆ กับการเลี้ยงลูกหนึ่งคนได้เลย
สำหรับประเทศไทย มีหลักฐานว่าคนไทยเริ่มรู้จักบอนไซตั้งแต่ในสมัยอยุธยา โดยมีชาวญี่ปุ่นเป็นผู้นำไม้ดัดและบอนไซเข้า และในวรรณคดีเรื่องขุนช้างขุนแผนก็มีการกล่าวถึง “มะสังดัด” ด้วยซึ่งก็คือตัวบอนไซนั่นเอง
ภาพจาก : ksyokubutu jimusyo/ quaintrellelife/cowtools/boredpanda
สิ่งเล็กๆ ที่เรียกว่า “บอนไซ” เป็นถือได้ว่าเป็นงานศิลปะแขนงหนึ่ง ที่ผสานทั้งศาสตร์และศิลป์ ที่ต้องนำมาใช้ร่วมกันเพื่อทำให้ “บอนไซ” สวยงาม
จะเห็นได้ว่า สิ่งเล็กๆ ที่เรียกว่า “บอนไซ” นี้ ซ่อนไปด้วยความรู้และเบื้องหลังของความสวยงามไว้อย่างมากมาย หลากหลายเคล็ดลับ หลากหลายวิธีการ ต่างก็ถูกกลั่นกรองมาอย่างยาวนาน จนกว่าจะได้ต้นไม้ที่สวยงามเพียงสักต้นหนึ่ง จึงไม่น่าแลกใจที่ต้นไม้ชนิดนี้ จะมีราคาที่แพง คราวหน้าคราวหลัง หากได้เจอกับ “บอนไซ” ก็อย่างลืมย้อนมองไปถึงเบื้องหลังของความสวยงามเหล่านั้นด้วยนะ
Advertisements